Onderzoek naar dood Nicky Verstappen
Heeft u een tip over deze zaak?
Laat het ons weten via het tipformulier.
Schouw op Brunssummerheide
Op 27 augustus a.s. vond in het onderzoek naar de dood van Nicky Verstappen een schouw op de Brunssummerheide plaats. Om deze schouw ongestoord te laten verlopen, werd een deel van de Brunssummerheide afgesloten voor publiek en media. De afsluiting startte op maandag 26 augustus om 18.00 uur en duurt tot en met dinsdag 27 augustus ca. 18.00 uur, waarna de heide weer wordt vrijgegeven.
Tijdens deze schouw bezochten de rechters samen met de officieren van justitie, verdachte en zijn raadsman en de familie van Nicky Verstappen onder begeleiding van de politie de voor het onderzoek belangrijkste plaatsen op de Brunssummerheide.
Lees ook: Schouw op Brunssummerheide ongestoord en ordentelijk verlopen
---------------------------
De zaak
Introductie
De elfjarige Nicky Verstappen is op zomerkamp op de Brunssummerheide als hij in de nacht van 9 op 10 augustus 1998 vermist raakt. De volgende avond wordt zijn lichaam vlakbij het kamp gevonden. Het onderzoek lag nooit stil en in een uiterste poging antwoord te krijgen op de vraag wat er met Nicky is gebeurd, vindt er een grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek plaats.
Wat is er gebeurd?
Het is zondag 9 augustus 1998 en de eerste dag van het zomerkamp van Heibloem zit er op. Met een kleine veertig kinderen plus begeleiding zijn ze de dag tevoren met de bus aangekomen. Kinderen uit de bovenste klassen van de basisschool voor wie de stichting Joos Barten Jeugdwerk jaarlijks in de grote vakantie een zomerkamp organiseert. Voor Nicky is het de tweede keer dat hij meegaat. De eerste keer is in 1996 en daarna heeft hij een jaar overgeslagen omdat hij last had van heimwee. Maar in 1998 is hij er weer bij.
Nicky Verstappen
Zondagavond
Zaterdag hebben ze kwartier gemaakt; tenten ingericht, luchtbedden opgeblazen en het terrein verkend. Het belooft een mooie week te worden. Het weer is ideaal. Zonnig en warm met een zwakke wind die in de avond afkoeling brengt. Zondag is de eerste dag dat ze van 's morgens vroeg tot 's avonds laat buiten zijn geweest. Ze zijn moe die avond, de kinderen van Heibloem. De hele dag hebben ze allerlei spellen gedaan. Ook 's avonds na het eten nog. ‘Verover de achtergrens’ is het laatste spel.
De avond verloopt zonder noemenswaardige incidenten. Op een paar kleinigheden na zoals een ruzie over een zoekgeraakt pakje kauwgom. En een jongen die zijn hand brandt aan een lamp. Tegen half tien begint het donker te worden, om tien uur moeten alle kinderen in hun tenten zijn en daalt de rust neer over het kamp. De begeleiders houden om half elf hun vaste avondbespreking over de afgelopen dag en het programma van morgen. Daarna kunnen ook zij gaan slapen. De laatsten gaan rond twee uur naar bed. Vier uur later komt de zon op en begint de dag die niemand meer zou vergeten.
Nightriders
De tenten van het zomerkamp hebben namen zoals alleen kinderen ze bedenken. Tarzan Boys voor de jongens, Power Girls voor de meisjes. En zo nog acht andere namen. Tien kindertenten uit Heibloem staan er dat jaar bij elkaar op het kampeercentrum De Heikop aan de rand van de Brunssummerheide. Vijf voor de jongens, vijf voor de meisjes. Met voor elke tent een volwassene als vaste begeleider. Nicky Verstappen slaapt met vier andere jongens in de tent van de Nightriders.
De tent van de Nightriders
Waar was Nicky?
Het zijn de Nightriders, de jongens uit zijn tent, die Nicky het eerst missen. Waar is Nicky? De eerste gedachte is dat hij misschien ergens buiten op het kamp rondloopt, maar dat is niet het geval. Zou hij weggelopen kunnen zijn? Een begeleider herinnert zich dat de jongens in zijn tent de vorige dag ruzie hebben gemaakt die is gesust. Ach, zoiets gebeurt wel vaker, meestal lossen deze problemen zich vanzelf op.
Maar als hij toch is weggelopen, wanneer zou dat dan gebeurd moeten zijn? Een van de jongens uit zijn tent herinnert zich dat hij om half zes die ochtend nog met Nicky heeft gesproken, toen hij was opgestaan om naar de wc te gaan. Maar nee, weglopen is niks voor Nicky, zoals ook zijn vader later op de ochtend aan de politie zou vertellen. Bovendien, als hij is weggelopen, waarom dan op blote voeten? De twee paar schoenen die hij bij zich heeft, staan nog in de tent. Nee, weglopen kan bijna niet, maar wat is er dan wel gebeurd? Vele vragen en bange vermoedens dringen zich op.
Intussen ontwaken ook de kinderen in de andere tenten. Behalve de jongens uit de tent van Nicky en enkele mensen van de begeleiding weet in het eerste half uur verder niemand nog precies wat er speelt op de Heikop. Om te voorkomen dat de paniek die geleidelijk onder de volwassenen begint te ontstaan, zich ook van anderen meester maakte, worden de kinderen meteen na het ontbijt naar een zwembad in de buurt gebracht. Verder worden onmiddellijk de ouders van Nicky ingelicht en het politiebureau in Brunssum gebeld.
Zoektocht
Samen met twee begeleiders zoeken twee agenten in een surveillancewagen het volgende uur de heide af in hoop een spoor van Nicky te vinden. Maar geen van de wandelaars die zij tegenkomen, zeggen iets verdachts te hebben gezien of de jongen te herkennen op de foto die ze krijgen voorgehouden. Ook de beheerders van de naburige Sterrenwacht en de Schaapskooi worden over de verdwijning ingelicht, evenals de studenten van de seminarie Rolduc die in dezelfde periode ook op de Brunssummerheide kamperen. Al snel arriveren ook de ouders van Nicky om mee te helpen speuren. Als het zoeken aan het begin van de middag nog niets heeft opgeleverd, wordt Nicky officieel bij de politie als vermist opgegeven en wordt besloten om de zoektocht tot een groter gebied uit te breiden.
En zo wordt het avond en nacht, terwijl de hoop op het levend terugvinden van Nicky met het uur afneemt. Meer dan tweehonderd mensen melden zich de volgende morgen op de Heikop. Begeleiders van het zomerkamp zelf, politiemensen, militairen van het naburige hoofdkwartier van AFCENT, burgers uit de buurt. Rond negen uur 's avonds, vlak voor het invallen van de duisternis, wordt Nicky gevonden op ruim een kilometer van het zomerkamp. Dood, maar zonder sporen van geweld. Met blote voeten en alleen de lange broek van zijn Ajax-pyjama aan. Verstopt in een donker sparrenbos waar hij zelf nooit in had durven gaan.
De vindplaats
De Brunssummerheide, het lichaam van Nicky Verstappen wordt op een kilometer afstand van het zomerkamp gevonden.
Onderzoek
De dood van Nicky is altijd onderwerp van gesprek gebleven. Om te beginnen in Heibloem zelf, waar alle kinderen en begeleiders van het zomerkamp vandaan kwamen. Het zomerkamp was in het dorp een jaarlijkse traditie, georganiseerd door een plaatselijke stichting voor jeugdwerk. In deze kleine gemeenschap in Midden-Limburg sloeg het drama diepe wonden.
Maar ook buiten Limburg is de dood van Nicky altijd actueel gebleven. Want wat de ouders van Nicky overkwam, is de vrees van alle ouders. Je kind gaat op vakantie maar komt niet meer thuis. Ook de media zorgden ervoor dat de zaak in de publiciteit bleef. Kranten, tijdschriften, televisie en radio: allemaal hebben ze veel aandacht aan het opsporingsonderzoek besteed. Veel artikelen zijn tot op de dag van vandaag op internet terug te vinden.
Politieonderzoek
Ook de politie is zich vanaf 1998 altijd met de dood van Nicky bezig blijven houden. Het onderzoek naar de doodsoorzaak en de omstandigheden waaronder Nicky is overleden, heeft nooit stil gelegen. In de afgelopen jaren bleef er regelmatig nieuwe informatie binnenkomen die onderzocht moest worden. Ook bleef de politie zelf zoeken naar nieuwe aanknopingspunten.
DNA onderzoek
Zo is in opdracht van de officier van justitie in 2011 het graf van de inmiddels overleden leider van het zomerkamp geopend, omdat er aanwijzingen waren die in zijn richting wezen. Een vergelijking van zijn DNA-profiel met sporen op de kleding van Nicky leverde geen overeenkomst op. Eenzelfde onderzoek werd uitgevoerd onder ruim 100 mannen o.a. uit de omgeving van Nicky, onder wie de begeleiders van het zomerkamp. Opnieuw zonder resultaat.
Onderzoek in stilte
In 2013 zijn in opdracht van de officier van justitie alle voorgaande onderzoekshandelingen en -resultaten opnieuw bekeken en geanalyseerd. Zo is onder andere het omvangrijke dossier volledig gedigitaliseerd, hetgeen nieuwe vormen van analyseren mogelijk maakte en alle informatie en verklaringen nogmaals grondig bekeken. Sindsdien is er door een nieuw onderzoeksteam onophoudelijk in stilte aan het onderzoek gewerkt.
Klik op de foto voor een uitvergroting
DNA-onderzoek
- Autosomaal DNA-onderzoek
- DNA-verwantschapsonderzoek?
- Waarom dit onderzoek?
- Doelgroep van het DNA-verwantschapsonderzoek
- De procedure
- DNA-afname
- Alleen voor dit onderzoek
Jarenlang deden politie en Openbaar Ministerie (OM) uitgebreid onderzoek. Ook naar DNA dat gevonden is in deze zaak. Helaas leidde dit niet tot de oplossing. Maar sinds enkele jaren is er door technische ontwikkelingen en verandering in de wetgeving meer mogelijk op het gebied van DNA-onderzoek. Hier wordt nu op ingezet.
Bij een DNA-onderzoek wordt gekeken of het afgenomen DNA overeenkomsten heeft met de destijds veiliggestelde DNA-sporen uit het onderzoek. Er zijn twee varianten, het autosomaal DNA-onderzoek en het DNA-verwantschapsonderzoek.
Autosomaal DNA-onderzoek
Bij het autosomaal DNA-onderzoek wordt het afgenomen DNA één-op-één vergeleken met de in het onderzoek veilig gestelde sporen. Een groep van ongeveer 1.500 mannen is na een zorgvuldige afweging geselecteerd door het onderzoeksteam. Ze wonen verspreid over heel Nederland met het zwaartepunt in de provincie Limburg. De groep is onder andere samengesteld uit personen die voorkomen in het dossier dat in de afgelopen negentien jaar is opgebouwd, waaronder personen van wie bekend is dat zij destijds vaker op de Brunssummerheide kwamen vanwege bijvoorbeeld werk, recreatie of sport. Ook worden er personen benaderd waarover de politie tips heeft ontvangen.
Terug
DNA-verwantschapsonderzoek
Ieder mens krijgt de helft van zijn DNA van vader en de helft van moeder. Daardoor lijken DNA-profielen van familieleden meer op elkaar dan DNA-profielen van mensen die geen familie van elkaar zijn. Dit is de feitelijke basis voor DNA-verwantschapsonderzoek.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het DNA spoor dat bij Nicky is aangetroffen van een man is. Mannen beschikken naast kern DNA (de twee helften van vader en moeder) ook over Y-chromosomaal DNA. Dit DNA wordt onveranderd doorgegeven van vader op zoon. Het Y-chromosomale DNA profiel van de deelnemers aan dit onderzoek wordt vergeleken met het Y-chromosomale DNA profiel van het aangetroffen spoor. Het vergelijken van die profielen noemen we DNA-verwantschapsonderzoek.
Video: Wat is DNA-verwantschapsonderzoek?
Terug
Waarom dit onderzoek?
De traditionele opsporingsmethoden en het DNA-verwantschapsonderzoek in de DNA-databank veroordeelden hebben geen treffers opgeleverd. Met hulp van de bevolking is er met het DNA-verwantschapsonderzoek een ultieme kans om helderheid te brengen is het mysterie rondom de dood van Nicky Verstappen.
Bij het grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek vragen politie en OM een grote groep personen om vrijwillig DNA af te staan. Deze personen zijn géén verdachten. Er wordt gekeken of degene die het DNA-materiaal afstaat, familie is van de degene die de sporen op de vindplaats van Nicky heeft achtergelaten. Hierdoo kunnen familieleden worden in- of uitgesloten als de donor van de aangetroffen sporen.
Vidieo persmoment start grootschalig DNA-onderzoek
Doelgroep van het DNA-verwantschapsonderzoek
Van het gevonden DNA-spoor is vastgesteld dat dit van een man is, daarom worden uitsluitend mannen uitgenodigd. Meer dan 21.500 personen ontvangen een uitnodiging om vrijwillig DNA af te staan. Het gaat om mannen in de leeftijd van 18 tot 75 jaar die wonen (of in 1998 woonden) in de regio waar het misdrijf plaatsvond. De hoop is dat minimaal één van deze personen (verre) familie is van de man van wie sporen zijn aangetroffen in het onderzoek naar de dood van Nicky. Als dit zo is, biedt dit aanknopingspunten voor verder onderzoek. Als de deelnemers geen ‘match’ hebben met het aangetroffen spoor, dan kunnen veel families worden uitgesloten. Ook dit helpt het onderzoek enorm.
© NFI
‘Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het DNA spoor dat bij Nicky is aangetroffen van een man is. Mannen beschikken over Y-chromosomaal DNA. Dit DNA wordt doorgegeven van vader op zoon.’
DNA-onderzoek ook buiten Limburg
In het kader van het DNA-verwantschapsonderzoek wordt niet alleen in Limburg, maar ook daarbuiten DNA afgenomen. Omdat mensen immers verhuizen of destijds op vakantie waren in de provincie. Ook zijn de mannen die In 1998 bij de NATO-basis in Brunssum werkten meegenomen in het DNA-verwantschapsonderzoek.
De DNA-afnamegebieden: omgeving Heibloem en Brunssummerheide
Op de kaart: Personen die in 1998 de doelgebieden woonden, maar nu elders in Limburg wonen. Ook zij zijn uitgenodigd om deel te nemen aan het DNA-onderzoek. (Klik op de foto voor een uitvergroting)
Op de kaart: Personen die in 1998 in de doelgebieden woonden, maar nu elders in Nederland wonen.Ook zij zijn uitgenodigd om deel te nemen aan het DNA-onderzoek. (Klik op de foto voor een uitvergroting)
De deelnemers ontvangen per post een uitnodiging voor het DNA-onderzoek. Er is een brief voor de bewoners van de gemeenschap Heibloem en een brief voor de bewoners rondom de Brunssummerheide. Bij de uitnodiging zit een folder met uitleg. De politie vraagt of zij vrijwillig willen meewerken aan het DNA-verwantschapsonderzoek. En dan?
- De deelnemer gaat naar de locatie waar de DNA-afname zal plaatsvinden. Dit kan bijvoorbeeld een buurtcentrum zijn.
- Bij aankomst toont hij een geldig identiteitsbewijs (paspoort, rijbewijs of identiteitskaart).
- Vervolgens vult hij een toestemmingsformulier in en ondertekent dit. Naast naam, geboortedatum en adres, kiest hij op welk moment zijn DNA vernietigd wordt.
- Een politiemedewerker neemt DNA af bij de deelnemer. Met een sponsje neemt hij wangslijm af in de mond. Dit doet geen pijn en gaat heel snel.
- In het bijzijn van de deelnemer wordt het DNA-materiaal verpakt. Deze verpakking heeft een unieke code. Deze code komt overeen met de code op het formulier met de gegevens en handtekening van de deelnemer.
- Het gecodeerde pakket gaat naar het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Het NFI werkt alleen met de code en krijgt geen persoonsgegevens (die blijven bij de politie).
- Het NFI voert het DNA-verwantschapsonderzoek uit. Eerst registreert het NFI het DNA en daarna maakt het er een DNA-profiel van. Deskundigen vergelijken dit DNA-profiel met het DNA dat gevonden is bij Nicky Verstappen.
- De DNA-profielen worden alléén gebruikt bij dit DNA-verwantschapsonderzoek en worden na het onderzoek vernietigd. Deelnemers ontvangen hierover een brief.
Met een sponsje wordt wangslijm aan de binnenkant van de mond van de betrokkene weggenomen. Dit is pijnloos. De DNA-setjes worden anoniem, met alleen de codes, naar het Nederlands Forensisch Instituut gestuurd. De persoonsgegevens blijven bij de politie. Alleen de politie kan dus de code aan de naam koppelen.
Van het afgenomen DNA-materiaal wordt een zogenaamd Y-chromosomaal profiel vervaardigd. Dit Y-chromosomale profiel wordt in de mannelijke lijn van een familie in principe onveranderd doorgegeven, zodat men bij overeenkomsten met het daderprofiel kan zoeken naar naaste en verre verwanten in de familiestamboom.
Het DNA-profiel wordt uitsluitend vergeleken met het aangetroffen DNA-daderspoor op het lichaam van Nicky Verstappen en niet met andere sporen uit andere onderzoeken. Na afronding van het verwantschapsonderzoek worden het DNA-materiaal en de vervaardigde profielen vernietigd. Op he toestemmingsformulier geeft de deelnemer aan of het DNA-profiel na het DNA-onderzoek wordt vernietigd of na afloop van de strafzaak.
Op 22 augustus 2018 melden het OM en de politie dat er sprake is van een doorbraak. De donor van de verdachte sporen, aangetroffen op de kleding van Nicky Verstappen. is bekend. Het gaat om Jos B, een man van 55 jaar. In 1998 woonde hij in Simpelveld.
Verdachte
Jos B. is vanaf 1998 opgenomen in het politiedossier. Hij was één van de passanten die in de nacht van 11 op 12 augustus 1998 op de Brunssummerheide aanwezig is geweest. Zijn gegevens zijn toen genoteerd. Om die reden is hij eind 2017 door de politie benaderd vanwege het 1-op-1 DNA-afname traject. Hij gaf geen gehoor aan de oproepen die hij kreeg.
In het kader van de vermissingszaak zijn door een ander politieteam buiten Limburg persoonlijke goederen van hem voor DNA-onderzoek ingezonden naar het NFI. Daarnaast heeft het onderzoeksteam Nicky Verstappen ook persoonlijke spullen van hem naar het NFI gezonden. Er werd door het onderzoeksteam ook DNA van twee verre verwanten van Jos B. ingestuurd.
Op 8 juni 2018 bericht het NFI dat de DNA-profielen uit het vermissingsonderzoek en het onderzoek Nicky Verstappen en de profielen van de verre verwanten van de man overeenkomen met de verdachte sporen op de kleding van Nicky Verstappen. Voor het onderzoeksteam staat dan vast dat deze man de donor is van de verdachte sporen. Vanaf dat moment heeft deze man de status verdachte in het onderzoek. Het politieonderzoek richt zich vervolgens op het vinden van hem. Op 22 augustus 2018 vraagt de politie de hulp van het publiek bij deze zoektocht
Aanhouding
Op zondag 26 augustus 2018 wordt in Spanje de 55-jarige Jos B aangehouden De politie komt de verdachte op het spoor na een tip van een getuige. Deze getuige geeft aan dat hij de man herkent aan de hand van de foto’s die op de persconferentie van 22 augustus zijn getoond en in de mediaberichten.
Meer weten?
Lees ook de meest gestelde vragen en het laatste nieuws.