‘Betere hulp is de oplossing bij verward gedrag’

De maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen om personen met verward gedrag beter te begeleiden, moeten nu hun vruchten gaan afwerpen. In 2014 bleek uit wetenschappelijk onderzoek dat zo’n twintig procent van het politiewerk ging zitten in meldingen rondom dergelijke kwetsbare mensen. In 2015 bracht de politie meer cijfers naar buiten. Daaruit bleek dat het aantal incidenten verder steeg. Dat deed alarmbellen rinkelen. En belangrijker: het leidde tot een structurele samenwerking tussen gemeenten, politie en tal van andere (zorg)partners. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport nam hiertoe het initiatief, samen met het toenmalige ministerie van Veiligheid en Justitie en de Vereniging Nederlandse Gemeenten.

‘Dit is een zorgprobleem, geen veiligheidsissue. Mensen zijn in de war, dreigen de grip op hun leven te verliezen, maar de overgrote meerderheid is niet gevaarlijk’, zegt Van Dijk. ‘De zware alcoholverslaafde, de persoon die vanuit de angst in psychose de hele boel bij elkaar schreeuwt. De afgelopen jaren is hard gewerkt aan meer zorg en steun voor deze kwetsbare groep. Daarbij is het doel niet zozeer om het voor de politie makkelijker te maken, maar om deze mensen beter te hélpen. Dat het de politie minder tijd kost, is belangrijke bijvangst.’

Beoordelingslocaties

De afgelopen jaren zijn overal in Nederland zogeheten beoordelingslocaties opgezet. In die GGZ-instellingen kunnen mensen die acuut verward gedrag vertonen 24/7 terecht voor zorg. Van Dijk: ‘Mensen die acuut in de war zijn, komen daarmee niet meer terecht in een politiecel.’

Ook is binnen alle regio’s gespecialiseerd zorgvervoer geregeld. ‘Daardoor worden niet langer politie-auto’s ingezet om kwetsbare personen te rijden, maar wordt iemand bijvoorbeeld met een ambulance vervoerd. Deze samenwerkingsverbanden willen we nog verder optimaliseren, maar dit zijn al grote verbeterstappen in de afgelopen jaren.’

0800 1205

Daarnaast richten alle gemeenten momenteel speciale meldpunten in, waar burgers hun zorgen over iemands gedrag kunnen aangeven. ‘Hulpverleners kunnen dan in een vroeg stadium poolshoogte nemen, zo nodig hulp bieden en voorkomen dat iemand ontspoort’, zegt Van Dijk. ‘Burgers kunnen via het landelijk telefoonnummer: 0800 1205 in niet-acute situaties hun zorgen uiten bij dit meldpunt.’

De-escalatie

Agenten zelf krijgen training in de-escalerend optreden bij mensen met verward gedrag. In een aantal eenheden trainen collega’s ook samen met hulpverleners. ‘De meeste situaties met personen met verward gedrag lossen onze collega’s op straat nu al goed op door het gesprek aan te gaan en samen te werken met hulpverleners’, onderstreept de programmaleider. ‘Maar we kennen allemaal incidenten waarbij agenten genoodzaakt waren om met zwaardere middelen in te grijpen om de veiligheid te herstellen. We kijken de komende tijd hoe deze trainingen lopen, wat er nog meer nodig is en of dit een vaste plek kan krijgen bij de beroepsvaardigheidstrainingen.’

Effecten

Preventie, gespecialiseerde opvang en vervoer, meldpunten en hulpverleners in de wijken. Een hoop werk is al verzet door of in samenwerking met partners. Nu de resultaten nog. ‘Het effect van alle maatregelen moet nog blijken’, erkent Van Dijk. ‘De druk op de politie zou stilaan moeten afnemen. Maar dat zien we vooralsnog niet.’

Het tv-programma Hollandse Zaken besteedt aandacht aan de rol van de politie in de aanpak van de problematiek rondom personen met verward gedrag. De uitzending is op zaterdag 7 augustus rond 20.30 uur op NPO2.