Gouden beleggingsbergen blijken vaak diepe valkuilen

De Fraudehelpdesk noteerde dit jaar al 30 procent meer frauduleuze beleggingsproducten dan vorig jaar. Beleggingsfraude zorgt al twee jaar voor de grootste schadepost van alle meldingen bij de Fraudehelpdesk. In juli van dit jaar bedroeg de geleden schade door beleggingsfraude 1,3 miljoen euro. Een maand later was dit bedrag meer dan verdubbeld naar 2,7 miljoen euro.

In 2020 werd voor meer dan 13 miljoen euro aan beleggingsfraude gemeld, in 2018 was dit nog geen 6 miljoen euro. Het ging daarbij zowel om mensen die op een advertentie voor een beleggingsproduct ingingen als om gedupeerden die per e-mail of telefoon werden benaderd.

In alle gevallen worden prachtige rendementen beloofd, in de praktijk wordt er niet of nauwelijks uitgekeerd. De impact is enorm. Het gaat meestal zelfs om schade van meer dan een ton per persoon. ‘Op één dag kreeg ik aangiften binnen die in schade varieerden tussen de 50.000 en 110.000 euro’, vertelt Jørg Lefers van het Cybercrimeteam van de Eenheid Oost-Nederland.

Geen vangnet

Er is geen vangnet, waarschuwt Lefers.’ Verzekeraars vergoeden de schade niet. Slachtoffers kunnen nergens op terugvallen en raken in een diep dal, zowel financieel als psychisch. Cybercrime heeft een soortgelijk impact op iemands leven als een inbraak in een woning. Vaak ook moeten slachtoffers horen: ‘hoe dom kan je zijn?!’ Terwijl criminelen zo geraffineerd te werk gaan, dat het heel moeilijk is om echt van nep te onderscheiden.’

De criminelen opereren volgens hem vaak over meerdere landsgrenzen heen, wat de opsporing bemoeilijkt. Preventie is daarom uitermate belangrijk, benadrukt Lefers.

Werkwijze

De oplichters gaan op diverse manieren te werk. Fraudeurs die mensen opbellen met een voorstel wekken vaak de indruk dat ze vanuit een hectische kantooromgeving werken waarbij op de achtergrond allerlei andere gesprekken hoorbaar zijn. Het idee met een ogenschijnlijk succesvol en druk kantoor te maken te hebben, kan meehelpen het slachtoffer te overtuigen. Zo’n opzet wordt een ‘boilerroom’ genoemd.

Ook maken fraudeurs gebruik van illegale advertenties waarin BN’ers – zonder hun medeweten en zonder hun goedkeuring - beleggingsproducten aanprijzen. De laatste tijd worden ook influencers worden ingezet om hun ‘producten’ via sociale media te promoten.

Signalen

Lefers: ‘Het is belangrijk dat de klant zich niet laat verrassen en de signalen van oplichting met beleggingen herkent.’ Een veelgebruikte truc is om het slachtoffer tegen een laag bedrag te laten ‘instappen’. Die eerste belegging blijkt vervolgens erg succesvol. Maar als de klant het geld wil innen, krijgt hij het advies mee te doen in een nog veel mooier aanbod. Wel moet er dan geld extra worden ingelegd.

De ‘contactpersoon’ heeft inmiddels vakkundig het vertrouwen van de klant gewonnen. Bijna als een persoonlijke vriend verleidt hij hem om steeds meer te investeren. Maar uiteindelijk zullen die investeringen niets waard blijken te zijn en is de oplichter er met het geld vandoor.

‘Boilerroomfraude’ begint vaak met een telefoontje uit het buitenland met een prachtig voorstel. Het komt ook voor dat slachtoffers op een bericht via social media klikken en hun gegevens achterlaten om meer informatie te krijgen. Het bedrijf stuurt het slachtoffer de ‘Algemene Voorwaarden’ op en vraagt om alvast een klein bedrag in te leggen. Via een ‘persoonlijk account’ ziet het slachtoffer zijn ‘vermogen’ meer waard worden. Voorzichtig vraagt het bedrijf om meer geld. Maar als het tijd wordt om uit te keren, is het ‘bedrijf’ ineens niet meer bereikbaar en blijkt alles nep te zijn.

Wilt u beleggen? Zet eerst de volgende stappen

• Worden er extreem hoge rendementen (opbrengsten) beloofd of lijkt het aanbod te mooi om waar te zijn? Dan kunt u ervan uitgaan dat het inderdaad niet waar is;
• Informeer uzelf altijd uitgebreid voordat u op een investeringsvoorstel ingaat, bijvoorbeeld door de registers van de AFM te raadplegen. Let daarbij goed op waar een aanbieder is gevestigd en onder toezicht staat. Buitenlandse ondernemingen staan doorgaans niet onder toezicht van de AFM;
• Praat met vrienden of familie over uw plannen om te beleggen. Laat een bekende meekijken met wat u van plan bent. Dit kan ook al veel ellende voorkomen.
• Controleer via zoekmachines op internet of er iets bekend is over de aanbieder, de aanbieding of over de belegging;

Wat te doen als u slachtoffer bent:

• Stop direct met geld overmaken. Meer betalen maakt het probleem alleen maar groter, hoewel de aanbieder u anders zal willen doen geloven;
• Neem contact op met de Fraudehelpdesk om de situatie te beoordelen en u te laten adviseren;
• Maak melding bij uw bank;
• Doe aangifte bij de politie.
• Ga niet in zee met zogenaamde ‘recoverybedrijven’ die na een tijdje contact opnemen met u. Zij beweren het geld van slachtoffers te kunnen terughalen, vaak voorafgegaan door een verzoek om ‘borg’ te betalen. Maar deze ‘recoverybedrijven’ zijn vermoedelijk onderdeel van de frauduleuze beleggingsmaatschappijen, die proberen slachtoffers nog meer geld afhandig te maken.