Terugblik 2023: 'De explosies zijn óns probleem'

‘Het begon op 6 juli met een vechtpartij op een vol terras middenin Winschoten. Twee groepen raakten met elkaar slaags en daarbij werd iemand neergestoken. Op klaarlichte dag, voor de ogen van ouders met kinderen. Diezelfde avond was er een schietincident verderop in de stad. In de weken en maanden erna volgden meerdere geweldsincidenten. Twee panden in Oude Pekela werden beschoten, in Groningen ging 12 juli een explosief af. Nog diezelfde avond kreeg een kroeg in Winschoten twee kogels door de ruit.

Geschrokken? Nee, ondernemers en bezoekers waren vooral boos. “Pak ze nou eens op.” Zij waren het ook zat. Maar het zou eerst nog erger worden. Al de volgende ochtend probeerden twee jonge jongens een café iets verderop te beschieten. Op camerabeelden zagen we ze tevergeefs klungelen met een vuurwapen.

Angst

Twee maanden later kwamen de explosieven. Eén in Groningen, twee in dezelfde straat in Winschoten, één in Oude Pekela en één bij een woning in Winschoten. Dat deed natuurlijk wel wat met de gemeenschap. Angst regeerde. De jeugd durfde ’s avonds niet meer op stap. De burgemeester besloot de Nacht van Winschoten af te lasten. De veiligheid was in het geding. Een TGO onderzocht alle geweldsincidenten.

Iedere dag werd ik wakker met de vraag: wat zou er nu weer zijn gebeurd? Met boa’s van de gemeente belegden onze wijkagenten informatiebijeenkomsten. Daar boden we mensen een luisterend oor en probeerden we nieuwe informatie boven water te krijgen. “Jullie weten toch wie het zijn? Pak ze op!”, kregen we veel te horen. Ik snap dat ook wel: de angst voor herhaling was groot. En met juridische argumenten kan je het niet winnen van een onderbuikgevoel. Wat als verkeerde panden zouden worden geraakt? Wat als onschuldigen zouden worden getroffen?

De situatie was zelfs zo onveilig, dat we maatregelen moesten nemen om de veiligheid te kunnen waarborgen. Zo was het op sommige momenten gewoon niet langer verantwoord om bijvoorbeeld ongewapende politievrijwilligers de straat op te sturen. Gelukkig was de betrokkenheid van de collega’s groot en waren velen ondanks de vakantieperiode bereid een extra dienst of surveillance op zich te nemen.

Geen wij-zij

Dit alles bracht ons als team en als gemeenschap bij elkaar. Ondernemers dachten mee en deelden alle beschikbare camerabeelden. Geen wij-zij-denken: dit was een probleem van ons samen. Maar er was ook een andere kant. Je denkt dat je weet wat er leeft en speelt in je wijk. Maar we hadden onvoldoende zicht op wat er onder de oppervlakte broeide en wat de precieze reden was van deze geweldsincidenten. En dat in een gemeenschap waar veel mensen elkaar kennen. Jong en oud, daders en slachtoffers. Maar zulk excessief geweld hadden we nooit verwacht. De bommen? Die maken ze tegenwoordig gewoon zelf.

'Terug naar normaal'

Inmiddels lopen de meeste verdachten van een aantal incidenten alweer op straat, in afwachting van hun rechtszaken. De hoofdverdachte van de schietpartij en een aantal verdachten van de explosies zit nog vast. Het onderzoeksteam is nog altijd bezig, maar het leven in gemeente Oldambt is weer “terug naar normaal”. Zo lijkt het althans. In elk geval praten mensen er nog nauwelijks over. Is dat Oost-Groningse nuchterheid? Daar kan ik nu nog wel buikpijn van krijgen. Eén ding weet ik wel: met jeugdagenten, wijkagenten en jongerenwerkers moeten we hier bovenop blijven zitten en uiteindelijk hopen we dat de verdachten van de verschillende incidenten worden gepakt.’

TGO onderzoekt geweldsincidenten
De politie doet onderzoek naar het verband tussen een aantal geweldsincidenten, die sinds 6 juli hebben plaatsgevonden in Winschoten, Oude Pekela en Groningen. In het onderzoek houdt de politie rekening met meerdere scenario’s. Eén van die scenario’s is dat de verschillende incidenten onderdeel zijn van één of meer onderlinge conflicten in het criminele circuit. De politie weet nog niet wat de achtergronden zijn van de verschillende incidenten en daarmee mogelijk ook een onderliggend conflict. Het is de prioriteit van de politie om de daders en eventuele opdrachtgevers van de geweldsincidenten op te sporen en daarmee het geweld te stoppen.